Bij een dier komen zeer veel ziekten voor, een groep daarvan is deels of geheel erfelijk bepaald.
Bij de mens zijn er vele duizenden erfelijke afwijkingen beschreven, bij de hond loopt dat in de honderden. Een groot deel hiervan wordt gevormd door erfelijke oogafwijkingen.
Een belangrijk deel van de erfelijke afwijkingen bestaat uit zelden voorkomende ziekten die vaak rasgebonden zijn, een ander deel komt vrijwel bij alle rassen voor, sommige rassen meer of bij andere rassen.
Lensluxatie (lens loslatend)
A. Wat is lensluxatie :
Het ontbreken of kapot gaan van haar ophangbandjes kan de lens loslaten en van haar plaats raken.
B. Verschijnselen :
Vroegst herkenbare symptoon is weglekkend glasvocht, zeer ijle witte wolkjes over de pupilrand, maar dit is enkel met spleetlampmicroscoop te ontdekken.
Meestal was er eerst niets te merken maar als plots het laatste nog intacte ophangbandje knakt dan is de hond op dat oog plots slechtziend of geheel blind.
Verplaatst de lens zich dan komt een maanvormig deel vrij tussen de pupilrand en de lens, dit is bij een bepaald lichtinval te zien, een enkele keer kan men iets zien wiebelen in het oog. Bevind de lens zich geheel voor het oog, dan is soms een glazige schijf herkenbaar. De pupil is dan nauwelijks meer herkenbaar, is reeds een te hoge oogdruk opgetreden, het hoornvlies wordt blauw en het oog is dan blind en heel pijnlijk.
Is bij een hond (kleine terriers) een oog plots blauw of blind, dan is het aan te bevelen het oog, op zeer korte termijn door de dierenarts te laten onderzoeken.
C. Behandeling :
Als de lens geheel los ligt moet de lens operatief uit het oog verwijderd worden. Dit moet zo vlug mogelijk worden gedaan. In de tussenperiode dient de hond medicijnen te krijgen om de druk in het oog normaal te houden of te normaliseren. Dieren blijven na de operatie iets gehandicapt maar de meeste dingen leveren geen problemen op.
De oogdruk stijging is na de operatie meestal verdwenen, als het glaucoom terug komt is er wel een probleem, zie verder bij glaucoom.
D. Oorzaak :
De ophangbandjes van de lens kunnen afwijkend zijn aangelegd, degeneren of bij uitzondering direkt breken (harde klap op oogbol). Bij kleinere terriërrassen is lensluxatie vaak het gevolg van een erfelijk defect.
Daarom mag er met ouderdieren met dit erfelijk defect niet gefokt worden.
Glaucoom :
A. Wat is glaucoom :
Glaucoom of groene staar is een oogbeschadiging ten gevolge van verhoorde druk in het oog. Onstaat bij de hond vrijwel altijd door een blokkade in de afvoer van het kamerwater uit het oog. Het kan een erfelijke afwijking zijn (primair glaucoom), of het kan het gevolg zijn van een andere oogafwijking.
B. Verschijnselen :
Er treedt plots een sterke drukverhoging in de oogbol op. Het oog doet pijn, de bindvliezen zijn rood dooraderd, hoornvlies ziet blauw en de pupil staat wijd open en reageert niet meer op licht. Het netvlies kan niet meer functioneren door de hoge druk en als er niet snel wordt ingegrepen is een oog binnen de week definitief blind, na bepaalde tijd wordt de oogbol groter en de pijn blijft aanhouden.
Is het oog van je hond plots blauw of blind dan is het aan te bevelen zo snel mogelijk een dierenarts te raadplegen.
C. Behandeling :
De hond krijgt snel oogdruk verlagende medicijnen toegediend.
Progressive Retina Atrofie of PRA :
Er zijn twee typen lichtgevoelige cellen in het netvlies, staafjes en kegeltjes. De staafjes dienen voor het zien bij weinig licht. De kegeltjes dienen vooral voor het zien bij veel licht en voor het zien van kleuren. De hond heeft meer staafjes.
De staafjes en kegeltjes zijn niet gelijk verdeeld over het netvlies. In het centrale gebied vlak bij de blinde vlek liggen meer kegeltjes. Perifeer aan de rand van het netvlies liggen bijna uitsluitend staafjes. Worden de staafjes of kegeltjes voor de geboorte afwijkend aangelegd dan spreekt men van dysplasie. Vervallen ze in het latere leven dan spreken we van atrofie.
Atrofiëren de kegels eerst, dan wordt dit voorafgegaan door Pigment Epitheel Dystrofie (PED). Atrofiëren de staafjes het eerst, dan zal eerst nachtblindheid (oude benaming: gegeneraliseerde PRA) optreden. Zijn de staafjes en de kegels beiden geheel geatrofieerd, dan is het dier geheel blind. Dit proces treedt aan beide ogen tegelijk op en verloopt beiderzijds in gelijk tempo. De beide vormen zijn dus:
- Pigment epitheel dystrofie of PED (oude benaming: dag-, tunnel- of centrale PRA (CPRA)
- Nachtblindheid (oude benaming: gegeneraliseerde of perifere PRA)
PED kenmerkt zich door het optreden van pigmentophopingen van het netvlies. In verder gevorderd stadium gaan de kegeltjes degenereren. De honden gaan hierdoor tussen de leeftijd van 3 tot 5 jaar overdag minder goed zien. Daarna worden meestal ook de staafjes aangetast en worden de meeste honden tussen hun 5 en 9 de levensjaar geheel blind.
Erfelijkheid : Niet geslachtsgebonden enkelvoudig recessief overerfd, d.w.z. honden met PRA hebben de eigenschap van de vader en de moeder geërfd, Waren de ouders niet blind dan waren het op zijn minst dragers.
Er mag niet gefokt worden met ouderdieren die lijder zijn.
Cataract :
Abnormale troebeling van de lens en/of lenskapsel wordt cataract of grauwe staar genoemd.
A. Verschijnselen :
Verschillende manier van troebelingen, ze kunnen voorkomen op een klein deel van de lens of op de gehele lens en in het centrum of kern, aan de rand, voorin of achterin beginnen.
Cataract in de kern is vaak aangeboren, deze zijn vaak erg wit.
Uitbreidende cataracten zien meer grijsblauw glazig. Honden kunnen op hogere leeftijd troebelingen op de lens krijgen, dit heet ouderdomsstaar. Ze komen vaak ook maar voor in 1 oog.
De belangrijkste groep verkregen cataracten wordt gevorm door de erfelijke vormen. Deze zijn in het algemeen beiderzijds en de lens wordt hierbij uiteindelijk bijna steeds totaal ondoorzichtig, de staar is dan rijp. Als een klein deel van de lens troebel is door cataract kan het gezichtsvermogen nog redelijk goed zijn. Jammergenoeg breiden bijna alle vormen zich langzaam of snel uit. De hond registreert met dat oog enkel nog licht en donker.
B. Verschijnselen :
Grote grauwe-witte plekken diep in het oog door iedereen te zien.
C. Behandeling :
Grauwe staar zijn niet met medicijnen te remmen of te genezen. Operatie is wel mogelijk, daarbij wordt de ondoorzichtige inhoud van de lens wordt verwijderd.
Ouderdieren met cataract worden uitgesloten voor de fok.
Distichiasis :
A. Wat is distichiasis :
Hierbij staan enkele haren of een rij, of meerdere rijen haren op de boven en/of onderooglidrand.
Normaal staan daar geen haren.
Er zijn 2 verschillende soorten haren die kunnen voorkomen.
Vooreerst zachte haren, deze liggen meestal in de traanfilm en veroorzaken geen letsels.
Harde haren geven verhoogde traanvloei en er is beschadiging van het hoornvlies mogelijk. Ook kunnen aangetaste honden beginnen knijpen met de oogleden met een spastisch entropion tot gevolg.
B. Behandeling :
Zachte haren worden zo gelaten, harde haren worden verwijderd. Epileren is ook mogelijk maar dan moet je rekening houden dat de haren 3-4 weken later opnieuw groeien, vaak dikker en stijver dan eerst.
De ingreep gebeurt onder volledige narcose.
Distichiën worden erfelijk beschouwd, en dieren met deze oogziekte worden uit de fok geweerd.
